Біз туралы

Арбитраждық қарау институты

Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру барысында азаматтық сот өндірісі тәртібінде ғана шешуге болатын заңды сипаттағы мәселелермен жиі кездесуге тура келеді.

Қазіргі әлемде, халықаралық тәжірибе көрсеткендей, жалпы юрисдикция соттарымен (мемлекеттік соттар) қатар, шарттық және өзге де азаматтық-құқықтық қатынастардан туындайтын даулар мен келіспеушіліктерді шешудің баламалы нысаны ретінде арбитраждық қарау институты қолданылады.

Қазақстан Республикасында арбитраждық қарау институты 2016 жылғы 8 сәуірдегі №88-V «Арбитраж туралы» Заңы (бұдан әрі – Заң) қабылданғаннан кейін практикалық қолдану тапты.

Осылайша, арбитраждық қарау - мүліктік және оған байланысты беймүліктік дауларды шешу үшін тараптармен таңдалатын коммерциялық арбитраждық сот болып табылады, бұл өз кезегінде іскер серіктестер арасындағы дауды заманауи әрі өркениетті түрде шешудің құралы.

«Арбитраждық шешімдердің халықаралық орталығы» туралы жалпы ақпарат

«Халықаралық арбитраждық шешімдер орталығы» ЖШС (бұдан әрі – Арбитраж) тұрақты қызмет ететін арбитраждың функцияларын жүзеге асыратын коммерциялық заңды тұлға болып табылады.

Арбитраж Заң талаптарына сәйкес құрылған, өз қызметінде Заңның, Арбитраж Регламентінің және Арбитраждың басқа да ішкі нормативтік құжаттарының ережелерін басшылыққа алады.

Арбитраж арбитрлерінің тізілімі 50-ден астам жоғары білікті заңгерлерді қамтиды, олар ҚР сот жүйесінде, құқық қорғау органдарында көпжылдық тәжірибеге ие.

Арбитраждың мақсаты – азаматтық-құқықтық (шарттық) дауларды тәуелсіз және тәжірибелі мамандардың қатысуымен тиімді, жедел және объективті қарау.

Арбитраждың құзыретіне жеке және (немесе) заңды тұлғалардың қатысуымен ҚР аумағында немесе оның шегінен тыс орналасқан субъектілердің дауларын қарау кіреді, оларды Арбитраж шешеді.

Арбитраж мына дауларды қарауға құқылы емес:

- кәмелетке толмағандардың, сондай-ақ заңнамаға сәйкес әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп танылған адамдардың мүдделерін қозғайтын даулар;

- оңалту және банкроттық туралы даулар;

- табиғи монополиялар субъектілері мен олардың тұтынушылары арасындағы, мемлекеттік органдар, квазимемлекеттік сектор субъектілері арасындағы даулар;

- мүліктік емес жеке қатынастардан туындайтын, мүлікпен байланысы жоқ даулар.

Арбитраждық қарау нысанының жалпы юрисдикция соттарымен салыстырғандағы артықшылықтары

1.Арбитраждық қарау рәсімінің қарапайымдылығы мен икемділігі, арбитраждық шешім қабылдаудың жеделдігі.

Арбитраж Регламенті жалпы юрисдикция соттарымен салыстырғанда ең ыңғайлы және қарапайым рәсімді ұсынады. Сонымен қатар, арбитраж ісін қарау және соңғы шешімді шығару мерзімі 1 айдан аспайды. Бұл ұзаққа созылған сот істері мен кез келген бюрократиялық кідірістерді жояды.

2.Аумақтық икемділік.

Арбитраж жалпы юрисдикция соттарынан айырмашылығы, тараптардың орналасқан жеріне тәуелді емес, және тараптардың келісімі бойынша кез келген жерде қаралуы мүмкін.

3.Дауды шешу кезінде заңнаманы таңдау мүмкіндігі.

Егер тараптардың бірі ҚР резиденті болмаса, тараптар дауды шешуде қай елдің заңнамасы қолданылатынын анықтауға құқылы.

4.Арбитраждық шешімнің түпкілікті сипаты.

Арбитраж шешімі қайта қарауға жатпайды және тек процедуралық бұзушылықтар болған жағдайда ғана мемлекеттік соттың шешімімен күшін жоюы мүмкін.

5.Арбитраж шешімін міндетті түрде орындау.

Арбитраж шешімі шығарылған сәттен бастап күшіне енеді және ол орындалуға міндетті болып табылады.

6.Қарапайымдылық және шетелде шешімді орындау мүмкіндігі.

Арбитраж шешімін орындау Нью-Йорк Конвенциясы арқылы қамтамасыз етіледі, оған 156 ел мүше.

7.Арбитрді таңдау құқығы, арбитрлердің тәуелсіздігі мен бейтараптығы.

Тараптар арбитрлер тізімінен өздеріне ыңғайлы арбитрді таңдау құқығына ие.

8.Экономикалық тиімділік.

Арбитраждық алым мөлшері жалпы юрисдикция соттарының шығындарымен салыстырғанда әлдеқайда төмен.

9.Құпиялылық.

Арбитраждық қарау жабық отырыстарда өтеді, ал арбитраж даулар туралы ақпаратты жария етуге құқығы жоқ.